Sochaczew

Pierwsze wzmianki o miejscowości pochodzą z 1138 r. w kontekście śmierci księcia Bolesława Krzywoustego w tamtejszym klasztorze benedyktynów Świętej Trójcy. Sochaczew uzyskał prawa miejskie w XIV w., przez co zostały stworzone dogodne warunki do rozwoju miasta. Jak ważny był to ośrodek potwierdza fakt zorganizowania w Sochaczewie (1377) przez księcia Siemowita III, zjazdu książąt mazowieckich, na którym spisano wspólne prawo dla całego Mazowsza. Za czasów Chopina na mocy postanowień kongresu wiedeńskiego w 1815 r., Sochaczew znalazł się pod panowaniem cara rosyjskiego, na obszarze autonomicznego Królestwa Polskiego.

Kompozytor był przejazdem w Sochaczewie, gdy udawał się w wakacyjną podróż do Szafarni (1824 i 1825), a także do Dusznik (1826). Ze względu na małą odległość między Sochaczewem a Żelazową Wolą (ok. 7 km), można przypuszczać, że Fryderyk odwiedzając miejsce swojego urodzenia często odbywał wycieczki do pobliskiego Sochaczewa. Latem 1830 r. razem z Michałem Skarbkiem (młodszym bratem Fryderyka Skarbka, ojca chrzestnego kompozytora) gościł tam u gen. Piotra Szembeka, który był dowódcą 3. brygady piechoty. Wojsko stacjonowało wówczas prawdopodobnie w budynkach dawnego klasztoru dominikanek, dostosowanych w latach 1820–1822 do celów wojskowych.

Generał będąc osobą bardzo muzykalną, szczycił się swoją orkiestrą wojskową. Fryderyk zapewne ze względu na brak instrumentu nie miał okazji do pokazania swoich umiejętności, dlatego niepocieszony gen. Szembek zrobił wszystko aby młody wirtuoz powtórnie zagościł w jego sochaczewskim obozie. Wydarzenie to zostało opisane przez Chopina w liście z 31 sierpnia 1830 r. do Tytusa Woyciechowskiego w Poturzynie: „Byłem też onegdaj w obozie u jen. Szembeka po raz wtóry. Trzeba Ci wiedzieć, że on zawsze w Sochaczewie konsystuje i z Michałem się umówił, żeby mnie do niego zawiózł. Gdy to jednak nie przyszło do skutku, Czajkowskiego, brata tej panny Czajkowskiej, co to gra i mgleje, adiutanta, nasłał i mnie tam do niego wzięli. Szembek jest bardzo muzykalny, gra dobrze na skrzypcach, kiedyś u Rodego się uczył, i jest zabity paganinista, a zatem do tej dobrej kasty muzykantów należy. Kazał muzyce swojej wystąpić, która się całe rano egzercytowała, i dziwne rzeczy słyszałem. Wszystko to na trąbach zwanych Bugla; ani byś pomyślał, że robią gamy chromatyczne jak tylko można najszybciej i diminuendo na dół. Ażem musiał chwalić solistą, który, biedak, już niedługo, widzę, służyć będzie mógł, bo jak suchotnik wygląda, a młody jeszcze dosyć. Zastanowiło mię to bardzo, jakiem cavatina z „Niemej” na tych trąbach ze wszelką akuratnością i cieniowaniem usłyszał. Ma on fortepian w obozie i nie wiem skąd, ale mnie, dalibóg, zrozumiał, nie udawał. Adagio na nim największe wrażenie sprawiło [...]”.

Tego dnia Fryderyk chciał pójść wieczorem do Teatru Narodowego na premierę opery Turek we Włoszech Rossiniego. Jednak generał Szembek zachwycony talentem młodego Chopina chciał jak najdłużej cieszyć się jego grą. Ostatecznie pobyt w Sochaczewie się przedłużył i kompozytor spóźnił się na warszawskie przedstawienie.

W 1926 r. powstał w Sochaczewie Komitet Chopinowski, który razem z warszawskim Towarzystwem Przyjaciół Domu Chopina, którego był oddziałem, wykupił w 1928 r. z rąk prywatnych Dom Urodzenia kompozytora w Żelazowej Woli. W 1961 r. miasto uczciło pamięć Chopina obeliskiem z popiersiem kompozytora, odsłoniętym w parku przy ul. Warszawskiej i Romualda Traugutta.

Jednym z najcenniejszych zabytków Sochaczewa są zrewitalizowane w ostatnim czasie pozostałości Zamku Książąt Mazowieckich. Murowany Zamek był wzniesiony w połowie XIV w. za czasów księcia Siemowita III. Zastąpił on drewniany gród kasztelański spalony w 1286 r. w czasie najazdu litewsko-ruskiego.