Kompozytorzy / Arne Nordheim

Arne Nordheim (1931–2010) – jeden z największych kompozytorów norweskich swojego pokolenia. W latach 1948–1852 studiował w Konserwatorium w Oslo organy i teorię muzyki by później zwrócić się w stronę kompozycji. W 1955 r. udał się do Paryża, gdzie zetknął się z muzyką elektroniczną i konkretną. W okresie 1955–1972 współpracował ze Studiem Eksperymentalnym Polskiego Radia w Warszawie. Udzielał się również jako krytyk muzyczny na łamach ukazującej się w Oslo gazety „Dagbladet”.

Był jednym z pierwszych norweskich kompozytorów, który zainteresował się powojennym muzycznym modernizmem. Eksperymentował z kolorystyką brzemienia oraz z aspektem przestrzennym. Początkowo komponował pod wpływem Bartoka. Wpływ na jego postawę estetyczną miała polska szkoła kompozytorska (Lutosławski, Penderecki). Od początku lat 60. skupił się na muzyce elektroakustycznej. W późniejszym okresie swojej twórczości Nordheim głównie komponował na niewielkie zestawy instrumentów z taśmą lub wykorzystywał orkiestry z rozbudowaną obsadą. W tym czasie szczególną wagę przywiązywał do elementów kolorystycznych i ekspresyjnych.

Ważnym aspektem w twórczości Nordheima była przestrzenność dźwięku. Aspekt topofoniczny został zastosowany m.in. podczas tworzenia oprawy muzycznej do pawilonu skandynawskiego na międzynarodowej wystawie EXPO ’70 w Osace. Innym efektem poszukiwań nowych środków wyrazu było stworzenie tzw. rzeźby dźwiękowej (soundsculpture) w której łączy się sfera wizualna z dźwiękową. W latach 70. Nordheim dążył do ujednolicania brzmienia. Z czasem ograniczył stosowanie mediów elektronicznych wykorzystując bardziej gatunki czysto instrumentalne.

Od 1982 r. Nordheim razem z żoną mieszkał w Grotten, rezydencji przeznaczonej dla wybitnych postaci norweskich życia kulturalnego. Jako jeden z największych kompozytorów norweskich został poproszony o skomponowanie oprawy muzycznej ceremonii otwarcia zimowych igrzysk olimpijskich w Lillehammer w 1994 r.

Nordheim był wielokrotnie nagradzany, otrzymał m.in. Nordic Council Music Prize w (1972, za Eco), Italia Prize (1980, za The Descent), Nagrodę Honorową Norweskiej Rady Kultury (1990), a także Henrich Steffens Prize (1993). Odgrywał również ważną rolę w organizowaniu norweskiego życia muzycznego. W 1997 r. został wybrany jako członek honorowy Międzynarodowego Towarzystwa Muzyki Współczesnej (International Society for Contemporary Music).