Kompozytorzy / Edvard Grieg

Edvard Grieg (1843–1907) – norweski kompozytor, dyrygent i pianista. Największy przedstawiciel norweskiej szkoły narodowej w muzyce. Urodził się w Bergen, gdzie w wieku 6 lat rozpoczął naukę gry na fortepianie u swojej matki. Według Griega jednym z najważniejszych wydarzeń w jego życiu artystycznym było spotkanie latem 1858 r. w Landås z Ole Bullem. Norweski wirtuoz skrzypiec szybko dostrzegł talent chłopca i zachęcił go do dalszego kształcenia się w Lipskim Konserwatorium. Za jego namową w latach 1858–1862 r., Grieg studiował w Lipsku kompozycję (Carl Reinecke), harmonię i kontrapunkt (Moritz Hauptmann, Ernst Friedrich Richter) oraz fortepian (Ignaz Moscheles). Tam zapoznał się z europejską tradycją muzyczną, studiował dzieła m.in. Mozarta, Beethovena, a także Schumanna, Mendelssohna i Wagnera.

Wiosną 1863 r. Grieg przeniósł się do Kopenhagi, gdzie zetknął się m.in. z Nielsem Gadem, Johannem Peterem Hartmannem – czołowymi przedstawicielami duńskiego romantyzmu. Wtedy to wpływem Rikarda Nordraaka postanowił poświęcić się tworzeniu narodowej muzyki norweskiej. Zimą 1865/1866 przebywając we Włoszech poznał Henrika Ibsena. W drodze powrotnej zatrzymał się na parę miesięcy w Kopenhadze i tam spotkał swoją kuzynkę, Ninę Hagerup, z którą ożenił się 11 VI 1867 r. Nina była utalentowaną śpiewaczką, dla której skomponował wiele pieśni wykonywanych podczas wspólnych koncertów. Jesienią 1866 r. Grieg zamieszkał w Christianii (obecne Oslo), gdzie nawiązał współpracę z największym pisarzem norweskim, Bjørnstjerne Bjørnsonem. W 1871 r. dzięki staraniom kompozytora powstało w Christianii towarzystwo muzyczne (Musikforeningen) z profesjonalną orkiestrą, której był dyrygentem (obok Svendsena) do 1880 r. Prowadził również działalność pedagogiczną w otwartej w 1867 r. w Christianii Musikakademi.

Przebywając latem 1868 r. w duńskim Søllerød, skomponował słynny Koncert fortepianowy a-moll. Na początku 1874 r. Ibsen poprosił Griega o napisanie muzyki do dramatu Peer Gynt. Rok później kompozytor ukończył pracę, a przedstawienie wystawiono z wielkim sukcesem aż 36 razy. Dwie suity orkiestrowe z Peer Gynta są obok Koncertu fortepianowego jednymi z najpopularniejszych i najczęściej wykonywanych kompozycji orkiestrowych. Jednak najpełniej norweski kompozytor wypowiadał się w miniaturach (pieśniach i utworach fortepianowych), które stanowiły centralny punkt jego twórczości.

Jako pianista i dyrygent Grieg wiele podróżował po Europie. W latach 1869–1870 i 1874 odbył wielomiesięczne podróże w ramach stypendium otrzymanego od rządu norweskiego. W 1876 r. i 1883 był w Bayreuth, gdzie oglądał sceniczne realizacje dramatów muzycznych Wagnera.

W 1880 r. powrócił do rodzinnego Bergen i przez 2 lata pełnił funkcję dyrygenta tamtejszego towarzystwa muzycznego Bergen Harmoniske Selskab. Wiosną 1885 r. przeniósł się do zakupionego domu w Troldhaugen (koło Begren), który odtąd był stałą siedzibą Griegów.

Grieg jako kompozytor miał szczęście zdobyć sławę jeszcze za życia. W czasie swoich licznych podróży do głównych centrów muzycznych ówczesnej Europy, takich jak Praga, Paryż, Warszawa, Monachium Amsterdam, Berlin i in. poznał największych kompozytorów II poł. XX w. (m.in.: Czajkowskiego, Brahmsa, Liszta, Saint-Saënsa).

Poważnie osłabiony wieloletnią chorobą płuc i wyczerpany intensywnym trybem życia Edvard Grieg zmarł 4 września 1907 r. w Bergen w wieku 64 lat. Został pochowany w skalnym grobowcu w Throldhaugen, niedaleko domu w którym mieszkał. W pogrzebie Griega wzięło udział ok. 40 000 osób a podczas uroczystości wykonano m.in. Marsz żałobny z Sonaty b-moll Fryderyka Chopina.