Kompozytorzy / Thomas Tellefsen / Katalog miejsc
Tellefsena wybór marki fortepianu
W XIX-wiecznej Francji było dwóch znaczących fabrykantów fortepianów – Ignace Pleyel i Sébastian Érard. Érard prowadził produkcję tych instrumentów od lat 70. XVIII w. i był znany z bardzo dobrej jakości wyrobów, zwłaszcza w kategorii „forte–piano”, czyli instrumentów z dużymi możliwościami wydobywania w grze zmian dynamicznych. Pleyel, urodzony w Austrii, rozpoczął produkcję fortepianów w Paryżu w roku 1807 i przyczynił się m.in. do ulepszenia instrumentu pod względem technicznym, montując ramę metalową zamiast dotychczas powszechnie stosowanej drewnianej.
Tellefsen od samego początku pobytu w Paryżu, czyli od lata 1842 r., wynajmował fortepian. Najpierw był to instrument wypożyczony od Ignacego Pleyela za 16 franków miesięcznie. Już jednak w październiku tego samego roku postanowił zwrócić się do Érarda, chociaż koszt wynajmu był u tego producenta dużo wyższy: „Chcę obecnie zostawić Pleyela i wypożyczyć instrument u Erarda (stare paryskie porzekadło powiada: Skrzypce Stradivariusa i fortepian Erarda na równym stoją poziomie), to jednak też kosztuje 25 franków”. (Listy do rodziny, list z 4 października 1842r.).
Zaledwie kilka miesięcy później Tellefsen stał się na tyle znany, że otrzymał propozycję ćwiczenia na najlepszych instrumentach w salonie Érarda pod numerem 13 na rue du Mail, co praktykowało także wielu spośród bardziej ustosunkowanych pianistów. W lutym 1843 r. pisał: „(…) w ubiegłym tygodniu zaproponował mi, bym przychodził do jego atelier i grał na jego wyśmienitych fortepianach (piano à queue) codziennie od 8–11 – pozwolenie, z którego korzystam nieprzerwanie – są to bowiem instrumenty najlepsze na świecie i najpierwsi artyści w tych salonach grają”. (Listy do rodziny, list z 10 lutego 1843 r.).
W lecie 1846 r. Tellefsen ruszył w turę koncertową po Norwegii z własnym instrumentem marki Érard. Fortepian, który wystawił na aukcję na swoim loteryjnym koncercie w Christianii w roku 1847, pochodził również od Érarda. Tellefsen wolał Érarda, jego nauczyciel zaś, Chopin, często wybierał Pleyela, gdy chciał w szczególny sposób wydobyć w grze niuanse. Zapewne dobór instrumentów można także wytłumaczyć odmiennością miejsc, w których obaj grali, a które wymagały różnych właściwości fortepianów. Koncerty Tellefsena często odbywały się w dużych salach koncertowych na kilka setek słuchaczy, natomiast Chopin grywał w salonach, w bardziej kameralnej atmosferze.
-
Fortepian Érarda z 1838 r. z kolekcji Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina.
-
Fortepian Érarda z 1849 r. z kolekcji Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina.
-
Fortepian Pleyela z 1848 r. z kolekcji Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina.