Brekstad w gminie Ørland

Centrum im. Hannah Ryggen jest częścią Gminnego Ośrodka Kultury Ørland w miejscowości Brekstad, położonej w Południowym Trøndelag. Poświęcone jest tkaninom artystycznym autorstwa szwedzkiej plastyczki Hannah (Jönsson) Ryggen (1894–1970), która w roku 1924 osiedliła się na terenie gminy wraz z mężem, malarzem Hansem Ryggenem, w jego rodowym gospodarstwie. W czasach sobie współczesnych zainicjowała debatę dzięki swej zaangażowanej politycznie sztuce – walka o ludzką godność była przewijającym się w jej gobelinach wątkiem przez blisko czterdzieści lat.

Podczas podróży do Trondheim Arne Nordheim wielokrotnie korzystał z możliwości oglądania tkanin Hannah Ryggen.

Na setną rocznicę powstania Nordenfjeldske Kunstindustrimuseum, którego placówką jest Centrum w Brekstad, oraz jako homage dla Hannah Ryggen zaproponował skomponowanie odpowiedniego utworu. Tak powstał Vevnad (Tkanina) na puzon, wiolonczelę i disklavier Yamahy (z elektromagnesami i sensorami optycznymi). Muzyka składa się z trzech części noszących nazwy nawiązujące do tkactwa: Tkanina – Wątek – Osnowa. Partia klawiszowa jest tak zakomponowana i zapisana, że partytura wizualnie przypomina utkany dywan. Żeby jeszcze bardziej unaocznić związek między techniką tkacką a skomponowaną muzyką, partię klawiszową należy wykonać na pianinie elektronicznym (disklavier), sterowanym plikiem MIDI, z frontem odsłoniętym i zwróconym ku publiczności, tak aby widoczne były struny, młoteczki i cały mechanizm, przypominający ruch czółenka przez osnowę przy tkaniu.

Muzykę wykonali w sali Hannah Ryggen w Nordenfjeldskim Muzeum Rzemiosła Artystycznego 2 października 1993 wiolonczelistka Ingrid Stensland, puzonista Arne Johansen i Sigurd Saue, który obsługiwał plik MIDI dla disklavieru Yamahy.

Vevnad Nordheima zabrzmiało ponownie dopiero w roku 2012 w związku z międzynarodową wystawą sztuki współczesnej Documenta 13 w Kassel, gdzie pokazywano także gobeliny Hannah Ryggen. W tygodniu po otwarciu wystawy grali je we Fridericianum dwa razy dziennie (a także kilkakrotnie później przy innych okazjach) puzonista Sverre Riise, wiolonczelista Emery Cardas oraz Asbjørn Flø (disklavier i elektronika).

www.orlandkultursenter.no