Radio Szwedzkie

Kiedy Arne Nordheim podczas studiów w Konserwatorium Muzycznym w Oslo zaczął się interesować muzyką współczesną, zarówno kształcenie muzyczne, jak i ogólnie rzecz biorąc, życie muzyczne w norweskiej stolicy było bardzo konserwatywne. Decydującą rolę w jego rozwoju kompozytorskim odegrały nocne audycje w Szwedzkim Radiu: „Nocne ćwiczenia – literacko i muzycznie, póki nie zaśniecie”. Programy te nie tylko były pożywką dla literackich zainteresowań Nordheima. Mógł w nich także zapoznać się z muzyką kompozytorów szwedzkich z lat czterdziestych oraz innymi utworami zupełnie nieznanymi w Norwegii.

Spośród kompozytorów szwedzkich dużo grano Karla-Birgera Blomdahla (1916–1968), Ingvara Lidholma, Svena-Erika Bäcka i Bo Nilssona. Reprezentowali oni zupełnie inny język muzyczny niż narodoworomantyczny styl, który wciąż dominował w Norwegii. Szwedzkie Radio dawało w ogóle dużo nowoczesnej muzyki, a Nordheim twierdził w późniejszych latach, że te programy stały się ważną częścią jego muzycznej edukacji. Czasami natykał się tam na analizy nowoczesnych wierszy, które później wykorzystywał w swoich utworach.

Od 28 maja do 5 czerwca 1953 roku Stowarzyszenie Nowa Muzyka w Oslo spotkał zaszczyt organizowania XXVII Światowych Dni Muzyki ISCM z udziałem kompozytorów z 19 krajów. Festiwal był bardzo zróżnicowany pod względem stylistycznym. Wykonanie I Speglarnes Sal (W sali luster) Karla-Birgera Blomdahla otworzyło Nordheima na całkiem nowe ścieżki kompozytorskie. Na Nordyckim Młodzieżowym Festiwalu Muzycznym w Sztokholmie w 1954 roku wykonano jego pierwszą kompozycję na kwartet smyczkowy, zatytułowaną Essay nr 2. Nordheim podtrzymywał kontakty ze środowiskiem szwedzkich kompozytorów, a pod koniec lat pięćdziesiątych, gdy zdobył kompozytorskie szlify, otrzymywał wiele zleceń od tamtejszych instytucji muzycznych, m.in. od Towarzystwa Muzyki i Sztuki Eksperymentalnej Fylkingen oraz od agencji koncertowej Sveriges Rikskonserter. Epitaffio na orkiestrę i taśmę miało swoje prawykonanie w 1963 roku w Szwedzkim Radiu w realizacji Orkiestry Symfonicznej Szwedzkiego Radia pod kierunkiem Francisa Travisa.

Punkt zwrotny nastąpił, gdy Karl-Birger Blomdahl jako szef redakcji muzycznej radia zamówił Eco na sopran, chór dziecięcy i mieszany z orkiestrą. Prawykonanie utworu odbyło się podczas Nordyckich Dni Muzyki w Sztokholmie 24 września 1968 roku z udziałem 160 artystów, a rok później dokonano jego nagrania. Za Eco Nordheim otrzymał również nagrodę Rady Nordyckiej.

Słowo Eco nawiązuje do tych ech, które można usłyszeć w wierszach Salvatore'a Quasimodo: „I morti” (Umarli) z 1930 roku oraz „Alle fronde dei salici” (Na wierzb gałęziach) z roku 1947. Pierwszy z nich, z białym niebem i ciszą, gazelami pijącymi wodę i zapachem jałowca, rozbija się w ciemnościach, natrafiając na drugi, gdzie dominuje ostry krzyk wojny. Te wiersze kompozytor swego czasu usłyszał w nocnych audycjach Szwedzkiego Radia. Nordheim często brał udział w szwedzkich audycjach radiowych o muzyce współczesnej, a jego muzyka była tam równie często nadawana.

W roku 1979 orkiestra symfoniczna Szwedzkiego Radia pod dyrekcją Okku Kamu wykonała po raz pierwszy kantatę Tempora Noctis na sopran, mezzosopran, orkiestrę i taśmę.