Stanisław Kostka Potocki

Stanisław Kostka Potocki (1755–1821) – polityk, pisarz, mecenas sztuki, członek Sejmu Czteroletniego, brał też udział w przygotowaniach insurekcji kościuszkowskiej, prezes Rady Stanu w Księstwie Warszawskim i mistrz Wolnomularski Wielkiego Wschodu. Wybitny reformator edukacji – w czasie, gdy sprawował urząd ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, założono w Warszawie Uniwersytet, Politechnikę, seminarium duchowne i szkołę rabinów, zdwojono liczbę nauczycieli w szkołach średnich i liczbę uczniów w szkołach podstawowych. Kostka Potocki był też autorem rozpraw z zakresu języka i historii sztuki, a jako radykalny wolnomyśliciel – wydanej anonimowo powieści satyrycznej Podróż do Ciemnogrodu. Jego autorstwo zostało jednak ujawnione carowi Aleksandrowi I za sprawą donosu poety i biskupa Jana Pawła Woronicza – i w efekcie do władzy w kraju doszli klerykalni konserwatyści, a ministerstwo oświaty powierzono niechętnemu edukacji ludu reakcjoniście Stanisławowi Grabowskiemu.