Płock

Płock jest miastem, którego historia jest ściśle związana z kształtowaniem się Państwa Polskiego. Szczególnego znaczenia nabrał w II poł. XI w., gdy w 1075 r. stał się stolicą utworzonego biskupstwa mazowieckiego i siedzibą władców Polski – Władysława Hermana i Bolesława Krzywoustego. Po bezpotomnej śmierci w 1495 r. ostatniego z książąt mazowieckich, Janusza II, Płock przyłączono do Rzeczypospolitej i ustanowiono w nim stolicę województwa.

W czasie letnich wakacji w 1827 r. Chopin zatrzymał się w majątku Zboińskich w Kowalewie, które znajdowało się w powiecie płockim. Kompozytor w liście do rodziny w Warszawie z 6 lipca 1827 r. wspomina o planowanej podróży do Gdańska: „Gdy mi zdrowie służy jak jaki pies dressowany, a pana Zboińskiego żółte opuszczają oczki, gdy wyjeżdżamy do Płocka, szaleństwem by było, gdybym z mej strony nie miał o tym donieść. Dziś więc w Płocku (...)”.

Płock nie leżał dokładnie na trasie planowanej wycieczki na Pomorze, jednak zapewne ze względu na bogatą i ciekawą historię tego miasta, hrabia Ksawery Zboiński zdecydował się oprowadzić po nim młodego kompozytora. Warto przypomnieć, że w XVIII w. z Płockiem byli związani członkowie rodziny Zboińskich (Ignacy i Franciszek), którzy pełnili funkcje kasztelanów płockich.

Fryderyk oczekiwał na list od rodziców i swojemu zniecierpliwieniu dał wyraz pisząc jeszcze z Kowalewa: „dziś w Płocku całą pocztę przewrócę, byle tam coś do mnie się znalazło”. Na tym zachowanym liście, który po odpowiednim złożeniu był jednocześnie kopertą, widnieje prostokątny stempel pocztowy: „Płock 8 IULII”. Poczta płocka w tym czasie mieściła się przy ul. Warszawskiej 274 (obecnie ul. Kościuszki 13).

Nie znamy dokładnego planu pobytu Chopina i możemy się jedynie domyślać, co mógł zwiedzać w tym pełnym zabytków mieście. Zapewne jego uwagę zwróciła piękna starówka oraz niedawno wybudowana siedziba władz miasta według klasycystycznego projektu Jakuba Kubickiego (warto zaznaczyć, że w Warszawie wg projektu tego architekta wytyczono Plac Zamkowy oraz przebudowano gruntownie pałac Belwederski).

Chopin z pewnością zwrócił uwagę na znajdujący się w sąsiedztwie ratusza kościół św. Bartłomieja, ufundowany przez Kazimierza Wielkiego. Jest to najstarsza płocka świątynia parafialna, którą w XVIII w. przebudowano w stylu barokowym. Zboiński nie mógł pominąć w planie zwiedzania słynnej płockiej katedry. Jest ona jednym z najcenniejszych skarbów architektury w skali całego kraju. Została wybudowana na Wzgórzu Tumskim w latach 1130–1144 przez biskupa Aleksandra z Malonne (dzisiejsza Belgia). W katedrze znajduje się Kaplica Królewska, w której dwa lata przed przyjazdem Chopina (1825) złożono w specjalnie zaprojektowanym przez Zygmunta Vogla sarkofagu z czarnego marmuru szczątki Władysława Hermana i Bolesława Krzywoustego.

Siedzibą książąt mazowieckich w Płocku był zamek, który został zbudowany z inicjatywy Kazimierza Wielkiego w miejscu siedziby Władysława Hermana i Bolesława Chrobrego. Ważnymi elementami zamku były 2 wieże: szlachecka (u dołu kwadratowa, u góry ośmioboczna) i zegarowa, które zachowały się do dzisiejszych czasów. Zamek był siedzibą książąt do końca XV w. Około połowy XVI w. przekazano go benedyktynom. Obecnie w murach zamku książąt mazowieckich i opactwa pobenedyktyńskiego mieści się Muzeum Diecezjalne. W jego bogatych zbiorach znajdują się eksponaty sztuki sakralnej, jak również unikalne zabytki pisane, m.in. pięknie iluminowana Biblia Płocka z XII w. W kolekcji jest również fortepian, który został wykorzystany podczas kręcenia scen do filmu „Młodość Chopina” z 1951 r. w reżyserii Aleksandra Forda. Chopinalia znajdziemy także w miejskim Muzeum. Jest tam przechowywany brązowy odlew z 1922 r. pomnika kompozytora (w skali 1:8), wykonany wg słynnego projektu Wacława Szymanowskiego (pomnik wg tego samego projektu znajduje się w warszawskich Łazienkach). W kolekcji Muzeum jest obraz olejny z 1910 r. przedstawiający Chopina grającego na fortepianie, pędzla Feliksa Michała Wygrzywalskiego.

W 2008 r. Rada miasta zmieniła statut Płocka, nadając oficjalną nazwę miastu w brzmieniu: „Stołeczne Książęce Miasto Płock”.