Żychlin

W drodze powrotnej z Wiednia, 2 września 1829 r., Chopin wraz z towarzyszącym mu Ignacym Maciejowskim i Alfonsem Brandtem złożył niespodziewaną wizytę w Kaliszu u doktora i filantropa, Adama Helbicha. Nie jest wykluczone, że pomysł ten podsunął swoim kolegom Alfons Brandt, u którego ojca (Franciszka Brandta) uczył się swego czasu w Warszawie Helbich. Niezaplanowana wizyta była jednak nie w porę, ponieważ gospodarz wybierał się właśnie do pobliskiego Żychlina. Nie chcąc zostawić gości samych sobie, doktor zaproponował całej trójce wzięcie udziału w żychlińskim weselu, na które był zaproszony. W 1870 r. na łamach „Tygodnika ilustrowanego” tak Helbich wspominał to wydarzenie po wielu latach: „Wiedząc, że w domu ze starodawnej gościnności słynnym, trzech wykształconych młodzieńców mile będzie widzianych, uprosiłem ich żeby ze mną pojechali. Zgodzili się chętnie na to. Jedziemy więc”. W podróż wyruszono po południu i trasę z Kalisza do Żychlina (ok. 50 km) pokonano w niespełna 7 godzin.

Helbich wraz z „trójką wykształconych młodzieńców” przybywając wieczorem do Żychlina spóźnił się na sam ślub. W południe związek małżeński zawarli Melania Bronikowska (córka właścicieli Żychlina) i Wiktor Kurnatowski, a ceremonia odbyła się w miejscowym kościele ewangelicko-reformowanym. Co ciekawe panna młoda znała Chopina, a także jego bliskiego przyjaciela, Tytusa Woyciechowskiego, któremu Chopin napisał: „Często się ciebie wspominało, kazała Ci się kłaniać”. Zaraz w następnych zdaniu Fryderyk wrażliwy na wdzięki niewieście, zauważa: „Jej [Bronikowskiej] rówieśniczka, kuzynka, co też parą dniami wprzód poszła za mąż, jeszcze ładniejsze dziecko – ładnie im było po weselnemu”. Henrykowi Nowaczykowi udało się ustalić, że ową rówieśniczką Melani była Aniela Kurnatowska, która tydzień wcześniej wyszła w Charłupi za Wojciecha Gałczyńskiego. Jednak ze względu na wypadek męża uroczystości weselne musiano przełożyć. W ten sposób Chopin był na wspólnym weselu dwóch młodych par!

Gdy dowiedziano się, że wśród gości jest utalentowany, młody wirtuoz fortepianu, skorzystano w okazji i poproszono go o występ. Wśród gości weselnych znajdował się Henryk Unrug, który w Dusznikach latem 1826 r. był świadkiem charytatywnych koncertów Chopina na rzecz nagle osieroconej rodziny. Za jego sprawą, jak pisze Helbich, „kwadrans nie wyszedł, a już wszyscy obecni wiedzieli o szlachetnym czynie Fryderyka”.

Trzeciego dnia wesela, podczas jednej z gier towarzyskich, Unrug otrzymał do wykonania zadanie, które by zadowoliło wszystkich zebranych. Ten chwilę się zastanowił, potem wybiegł – i jak relacjonuje Helbich – „wkrótce wraca, niosąc w ręku gałązkę bluszczu wstążeczką przewiązaną, a włożywszy ją na głowę Fryderyka, mówi:– Wieńczę talent i cnotę. Nastąpił długo trwający i ciągle wznawiany grzmot oklasków. Fryderykowi potoczyły się łzy po policzkach, a podobno w całem zgromadzeniu nie było nikogo z suchem okiem”.

Żychlin do 1745 r. była własnością rodziny Żychlińskich herbu Szeliga. Następnie przez pewien czas majątek należał do Potworowskich, a od 1760 r. aż do wybuchu II wojny światowej był w posiadaniu rodziny Bronikowskich. Najwcześniejszy opis żychlińskich dóbr pochodzi z 1725 r. i z niego wynika, że istniały wówczas dwa dwory (drewniany i murowany) połączone galerią. Zachowany do dzisiaj pałac murowany został postawiony prawdopodobnie w latach 20. XIX w. i przypuszcza się, że autorem projektu był Tomasz Karol Pelletier. Niestety liczne późniejsze przebudowy zatarły układ wnętrz i zmieniły wygląd budynku. Obecnie jest to siedziba Zespołu Szkół Ekonomiczno-Usługowych. Przy wejściu do pałacu znajduje się tablica z napisem „Tutaj w pierwszych dniach września 1829 roku przebywał Fryderyk Chopin”.

3 września 2010 r. przed pałacem odsłonięto pomnik Fryderyka Chopina autorstwa łódzkiego artysty rzeźbiarza, Marcina Mielczarka.