Warszawa

Bez wątpienia jednym z najważniejszych miejsc związanych Fryderykiem Chopinem jest Warszawa, miasto w którym kompozytor spędził pierwszą połowę swojego życia (1810–1830). Po narodzinach syna w Żelazowej Woli 1 marca (22 lutego?) 1810 r. Chopinowie przenieśli się na stałe do Warszawy. Powodem przeprowadzki było objęcie przez Mikołaja Chopina posady nauczyciela języka francuskiego w Liceum Warszawskim.

Chopinowie początkowo zamieszkali w kamienicy przy ul. Krakowskie Przedmieście 7 (wówczas nr 411), gdzie w lipcu 1811 r. przyszła na świat druga siostra Fryderyka, Izabella (obecnie pod tym adresem mieści się Księgarnia im. Bolesława Prusa). W niedługim czasie powiększonej rodzinie przydzielono służbowe mieszkanie, prawdopodobnie na drugim piętrze w prawej części głównego korpusu budynku pałacu Saskiego, który był wtedy siedzibą Liceum (pozostałością jest kolumnada stanowiąca Grób Nieznanego Żołnierza na placu marszałka Józefa Piłsudskiego).

Na początku 1817 r. Liceum przeniesiono w związku z czym Chopinowie przeprowadzili się do pałacu Kazimierzowskiego (dziś siedziba rektoratu Uniwersytetu Warszawskiego). Zamieszkali w prawej oficynie (patrząc na front pałacu) na drugim piętrze. Po przedwczesnej śmierci najmłodszej siostry Fryderyka, Emilii, w 1827 r. rodzina przeniosła się ponownie, tym razem do pałacu generała Wincentego Krasińskiego (budynek znajduje się naprzeciw Uniwersytetu, obecnie siedziba Akademii Sztuk Pięknych). Państwo Chopinowie wynajęli mieszkanie na drugim piętrze w oficynie, w lewym skrzydle pałacu. To stąd wyruszył kompozytor 2 listopada 1830 r., opuszczając ojczyznę i nie wiedząc jeszcze, że do niej już nie powróci.

Warszawie zawdzięcza Chopin swoją edukację muzyczną. Gdy tylko rodzice zauważyli muzyczny talent syna, postanowiono, że będzie uczył się gry na fortepianie u Wojciecha Żywnego. Mając niespełna 8 lat Fryderyk mógł już się pochwalić skomponowanymi na fortepian dwoma polonezami: B-dur oraz g-moll. Ten drugi został nawet opublikowany w grudniu 1817 r. w sztycharni nut księdza Izydora Cybulskiego mieszczącej się na ul. Przyrynek. We wrześniu 1823 r., po latach domowej nauki, Chopin został uczniem IV klasy Liceum Warszawskiego. Po ukończeniu Liceum (1826) wstąpił w szeregi studentów Szkoły Głównej Muzyki działającej w ramach Uniwersytetu Warszawskiego. W tym czasie szkołą kierował Józef Elsner, który już wcześniej udzielał Fryderykowi prywatnych lekcji w zakresie muzycznych przedmiotów teoretycznych. W ocenie końcowej przy nazwisku Chopina zapisał: Szczególna zdatność – geniusz muzyczny.

Fryderyk od najwcześniejszych lat był zapraszany przez warszawskie salony. Duże znaczenie miał pierwszy publiczny występ podczas koncertu charytatywnego zorganizowanego przez Warszawskie Towarzystwo Dobroczynności w pałacu Radziwiłłowskim w lutym 1818 r. Pogłoski o niesamowitym talencie dotarły również do wielkiego księcia Konstantego, który często zapraszał Fryderyka na koncerty do swojej siedziby (najpierw w pałacu Brühla, później do Belwederu). Każdy chciał gościć Chopina w salonie, zapraszali go Czartoryscy, Radziwiłłowie, Zamoyscy, Czetwertyńscy, Potoccy.

Fryderyk był również utalentowany aktorsko i jako młodzieniec chętnie brał udział w amatorskich przedstawieniach teatralnych urządzanych w salonie rodziców lub u rodzin przyjaciół. Staranne wychowanie otrzymane w domu rodzinnym oraz ogłada towarzyska wyniesiona z warszawskich salonów, to wszystko ułatwiło mu później nawiązywanie kontaktów z arystokracją paryską.

Warszawa była miejscem w którym Chopin przeżył swoją pierwszą młodzieńczą miłość. W kwietniu 1829 r. poznał Konstancję Gładkowską, uczennicę Konserwatorium w klasie śpiewu. Był to początek młodzieńczej fascynacji, której muzyczny ślad znajdziemy w Larghetcie z Koncertu f-moll op. 21.

Ostatni koncert Chopina w Warszawie miał miejsce 11 października 1830 r. w Teatrze Narodowym, który wówczas mieścił się na placu Krasińskich. Fryderyk wykonał z orkiestrą swój Koncert e-moll a także Fantazję A-dur op. 13. Wyjeżdżając 2 listopada 1830 r. (cztery tygodnie przed wybuchem powstania listopadowego) nie wiedział, że już nigdy nie powrócił do Warszawy. Po śmierci kompozytora w 1849 r., zgodnie z jego ostatnią wolą, siostra Ludwika, przywiozła serce brata z powrotem do miasta jego młodości. Spoczęło ono w kościele Świętego Krzyża na Krakowskim Przedmieściu. W ten sposób Chopin symbolicznie powrócił do Warszawy.