Kompozytorzy / Fryderyk Chopin / Katalog miejsc

Pałac Staszica

Wspaniały klasycystyczny budynek – dziś siedziba Polskiej Akademii Nauk – powstawał w latach 1820–1823 jako siedziba Towarzystwa Przyjaciół Nauk, na którego czele stał wówczas Stanisław Staszic. Pałac powstał według projektu Antonia Corazziego na terenie wcześniej zajmowanym przez kościół i klasztor ojców dominikanów, rozebranego w myśl wykonującego carski rozkaz namiestnika Józefa Zajączka – pierwotnie car Aleksander chciał w tym miejscu wybudować cerkiew (na pamiątkę wznoszącej się tu w wieku XVII kaplicy grobowej carów Szujskich), zrezygnował jednak, jak złośliwie domniemywał Julian Ursyn Niemcewicz, gdyż „nie dość przestronnie mu było kariolką jeździć tamtędy, nie dość przestronno rozwijać się pułkom”.

Towarzystwo z inicjatywy Staszica zakupiło grunty w 1818 r., pierwsze zebranie zaś odbyło w styczniu 1824 r.

W przewodniku po Warszawie wydanym w 1827 r. opisywał Łukasz Gołębiewski: „Salę na publiczne posiedzenia zdobi wizerunek naturalnej wielkości najjaśniejszego Cesarza i Króla Aleksandra I, zrobiony przez [Antoniego] Blanka profesora, z przeciwnej strony jest Bacciarellego roboty portret króla Saskiego, płaskorzeźby w ścianach są dziełem Malińskiego, sztukateria i inne ozdoby Vincentiego, ściany ustrojone popiersiami Potockiego, Naruszewicza, Ignacego Krasickiego, Jana Kochanowskiego i Sarbiewskiego. Naprzeciwko miejsca dla członków jest amfiteatr obszerny, kilkaset osób mogący pomieścić, i loże kolumnami korynckiego porządku ozdobione”.

W budynku znalazły się pomieszczenia mieszkalne, zajmowane przez członków Towarzystwa (w 1824 r. w gmachu miał swoje lokum na przykład hrabia Fryderyk Skarbek), nadto wypełnione cennymi pamiątkami gabinety i sale (jak choćby sala generała Jana Henryka Dąbrowskiego, z jego darami przekazanymi testamentem na rzecz Towarzystwa), a także licząca ponad 20 tysięcy tomów biblioteka, otwarta także dla użytkowników zewnętrznych (korzystał z niej w czasach studenckich Fryderyk Chopin).

W dniu 11 maja 1830 r., kilka miesięcy przed wybuchem powstania listopadowego, przed Pałacem odsłonięto pomnik Mikołaja Kopernika dłuta duńskiego rzeźbiarza Bertela Thorvaldsena. Pomnik ufundowany ze składek społecznych (dołożył się doń także Mikołaj Chopin) wzbudził powszechną aprobatę, choć uroczystość jego pierwszej prezentacji nie obyła się bez skandalu. Odsłonięcie rzeźby miało bowiem poprzedzić nabożeństwo w kościele św. Krzyża – mszę jednak odwołano, podobno ze względu na sprzeciw części duchowieństwa, żywiącej nadal urazę do Kopernika (choć były i inne wersje tego wydarzenia). Po odsłonięciu pomnika Towarzystwo Przyjaciół Nauk, na czele ze swym prezesem Julianem Ursynem Niemcewiczem, wydało uroczysty obiad – choć także nie bez przeszkód, ponieważ poprzedzony złowróżbną wizytą Niemcewicza u wielkiego księcia Konstantego. Władca, obawiając się patriotycznych skłonności Niemcewicza, wymusił na nim prezentację treści uroczystego przemówienia zaplanowanego na czas owego obiadu, tak by je w razie potrzeby ocenzurować.

Miejsce Kategoria
Antonin Dwory / Pałace / Zamki
Belweder Występy
Bielany, klasztor ojców Kamedułów Kościoły / Miejsca kultu
„Botanika” Inne
Brochów Kościoły / Miejsca kultu
Cukiernia Lourse’a Kawiarnie
Dom Dmuszewskiego Mieszkania
Dom Dziewanowskich Mieszkania
Duszniki Zdrój Hotele / Zajazdy
Gdańsk Hotele / Zajazdy
Golub Inne
„Honoratka” Kawiarnie
Hotel Wileński Hotele / Zajazdy
Kalisz Inne
Kamienica Jana Böhma Mieszkania
Kikół Dwory / Pałace / Zamki
Konserwatorium Występy
Kościół ewangelicko-augsburski Świętej Trójcy Kościoły / Miejsca kultu
Kościół Panien Wizytek Kościoły / Miejsca kultu
Kościół pw. Świętego Krzyża Kościoły / Miejsca kultu
Kowalewo Dwory / Pałace / Zamki
Kozłowo Dwory / Pałace / Zamki
Kraków Inne
Księgarnia Antoniego Brzeziny Wydawcy / Księgarnie
Księgarnia Dal Trozza Wydawcy / Księgarnie
Księgarnia Franciszka Klukowskiego Wydawcy / Księgarnie
Księgarnia Magnusa Wydawcy / Księgarnie
Mieszkanie Alfonsa Brandta Mieszkania
Mieszkanie Dominika Magnuszewskiego Mieszkania
Mieszkanie Fryderyka Skarbka Mieszkania
Mieszkanie Gładkowskich Mieszkania
Mieszkanie Jana Matuszyńskiego Mieszkania
Mieszkanie Kolbergów Mieszkania
Mieszkanie Marcela Celińskiego Mieszkania
Mieszkanie Maurycego Mochnackiego Mieszkania
Mieszkanie rodziców Józefa Reinschmidta Mieszkania
Mieszkanie Stefana Witwickiego Mieszkania
Mieszkanie Wojciecha Żywnego Mieszkania
Muzeum Fryderyka Chopina Inne
Obory Kościoły / Miejsca kultu
Obrowo Dwory / Pałace / Zamki
Ojców Inne
Pałac Błękitny Dwory / Pałace / Zamki
Pałac Brühla Występy
Pałac Czapskich/ Krasińskich Dwory / Pałace / Zamki, Występy
Pałac Jabłonowskich Dwory / Pałace / Zamki
Pałac Kazimierzowski Mieszkania
Pałac Namiestnikowski Występy
Pałac Pruszaków Dwory / Pałace / Zamki
Pałac Saski Mieszkania
Pałac Staszica Dwory / Pałace / Zamki
Pieskowa Skała Inne
Plebania Kościoła pw. św. Jadwigi w Milanówku Inne
Płock Inne
Poczta Saska
Inne
„Pod Kopciuszkiem” i „Dziurka” Kawiarnie
Pomnik Fryderyka Chopina, Muzeum Łazienki Królewskie Inne
Poturzyn Dwory / Pałace / Zamki
Powązki Cmentarze
Poznań Inne
Resursa Kupiecka „Stara” Występy
Rogatki Wolskie Inne
Rościszewo Dwory / Pałace / Zamki
Salon Kickich Dwory / Pałace / Zamki
Sanniki Dwory / Pałace / Zamki
Skład instrumentów Buchholtza Inne
Ślizgawka Inne
Sochaczew Inne
Sokołowo Dwory / Pałace / Zamki
Strzyżew Dwory / Pałace / Zamki
Szafarnia Dwory / Pałace / Zamki
Sztycharnia księdza Izydora Józefa Cybulskiego i Antoniego Płacheckiego Edukacja
Teatr Narodowy Występy
Toruń Inne
Turzno Dwory / Pałace / Zamki
„U Brzezińskiej” Kawiarnie
Ugoszcz
Dwory / Pałace / Zamki
Waplewo Dwory / Pałace / Zamki
Warszawa Inne
Warszawskie Towarzystwo Dobroczynności Występy
„Wiejska Kawa” Kawiarnie
Wieliczka Inne
Wrocław Występy
Żelazowa Wola
Mieszkania
Żychlin Dwory / Pałace / Zamki