Budapeszt

Z Budapesztem kojarzony bywa jeden z najważniejszych i najpopularniejszych utworów Witolda Lutosławskiego – Muzyka żałobna. Powstała z inicjatywy Jana Krenza, który chciał nowym dziełem uczcić dziesiątą rocznicę śmierci Béli Bartóka przypadającą w 1955 roku. Lutosławski wprawdzie utwór ukończył dopiero w styczniu 1958 roku, lecz dedykację zachował: „à la mémoire de Béla Bartók”. W maju 1959 roku Wielka Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia wykonała Muzykę żałobną podczas gościnnego koncertu w Budapeszcie i gdy zamilkł ostatni ton wiolonczeli, publiczność przyjęła ją chwilą milczenia, traktując jak memento pamięci ofiarom powstania przeciwko sowieckiej okupacji sprzed trzech lat. W 1982 roku Lutosławski otrzymał za Muzykę żałobną medal węgierskiego Ministerstwa Kultury.

Lutosławski, podobnie jak wielu kompozytorów XX wieku, za najważniejszego twórcę tego stulecia uważał właśnie Bartóka. W młodości Węgier był dla niego wzorem twórczego wykorzystywania folkloru, a potem uosobieniem kompozytorskiej dyscypliny. „Jego droga twórcza – mówił Lutosławski w 1958 roku – była dla mnie punktem zaczepienia i równocześnie ogólnym wzorem”. Na Węgry polski kompozytor udał się po raz pierwszy w 1956 roku, by wziąć udział w uroczystościach upamiętniających Bartóka. Później przyjeżdżał tu jeszcze dwukrotnie, zapraszany jako dyrygent własnej muzyki (1978 i 1982).

W 1974 roku w Budapeszcie ukazała się rozmowa rzeka Beszélgetések Witold Lutosławski, jaką przeprowadził z kompozytorem Bálin András Varga.