Amsterdam

Zbiegiem okoliczności pierwsza zagraniczna premiera utworu Lutosławskiego odbyła się w studio radiowym w Amsterdamie, podczas audycji poświęconej polskiej muzyce współczesnej. W czasie koncertu zorganizowanego 6 maja 1947 roku i transmitowanego na żywo przez holenderskie radio wykonano dwie etiudy fortepianowe napisane podczas wojny i w 1946 roku wydane w Krakowie. Niestety, na razie nie udało się odkryć, kto był wówczas ich wykonawcą.

Osobiście Lutosławski pojawił się Amsterdamie w roku 1948, na Światowych Dniach Muzyki. Jego I Symfonii, zgłoszonej przez polską sekcję stowarzyszenia, międzynarodowe jury nie zakwalifikowało do programu, pojechał zatem do Holandii jedynie jako słuchacz. Z okazji kolejnych Światowych Dni Muzyki zorganizowanych w Amsterdamie, w 1963 roku, znowu miał okazję odwiedzenia tego miasta, lecz pięć lat później kolejnej podróży przeszkodziła polityka. Na początku września 1968 roku Lutosławski wybierał się do jury konkursu kompozytorskiego organizowanego przez fundację Gaudeamus oraz na wykonanie jednego ze swoich utworów (przypuszczalnie II Symfonii). W ostatniej chwili zaproszenie jednak cofnięto, gdyż rząd holenderski zażądał bojkotu wobec obywateli krajów, które – jak Polska – w sierpniu dokonały agresji na Czechosłowację.

Pomimo tego epizodu otwarcie Holandii na nową muzykę sprawiło, iż Lutosławski gościł w tym kraju jeszcze wielokrotnie. Najczęściej zapraszano go do Amsterdamu i Rotterdamu, ale bywał też w innych ośrodkach. W 1983 roku z Het Brabants Orkest wystąpił w pięciu miastach na północy kraju, inaugurując nowy cykl koncertowy „Portret kompozytora”. Kiedy zaś organizatorzy Holland Festival dowiedzieli się o powstaniu Koncertu fortepianowego, chcieli „podkupić” prawo do premiery, która w końcu jednak odbyła się w Salzburgu.

Concertgebouw

Znakomite kontakty Witold Lutosławski miał z orkiestrą Concertgebouw. Zapoczątkował je w styczniu 1960 roku Bernard Haitink, wykonując Koncert na orkiestrę. 11 maja 1969 roku Lutosławski wystąpił z tym zespołem osobiście, dyrygując Muzyką żałobną oraz Trzema poematami Henri Michaux; dokonane wtedy nagrania dostępne są dziś w serii płyt „Anthology of the Royal Concertgebouw Orchestra”. Za życia Lutosławskiego Concertgebouw wykonał aż 11 jego utworów, on sam wystąpił z orkiestrą sześciokrotnie. Po pierwszej prezentacji Mi-parti – utworu skomponowanego na zamówienie orkiestry – recenzent „Het Parool” pisał: „nie przypominam sobie, by jakikolwiek ze współczesnych kompozytorów był tak entuzjastycznie przyjmowany w Concertgebouw”.