Saint Paul (Minnesota)

Jednym z najczęściej wykonywanych dziś utworów Witolda Lutosławskiego, a zdaniem kompozytora jednym z najważniejszych w jego całym dorobku jest Partita na skrzypce z fortepianem. Po raz pierwszy usłyszano ją 18 stycznia 1985 roku, gdy w obecności kompozytora wykonali ją Pinchas Zukerman i Marc Neikrug. W tym czasie Zukerman kierował St. Paul Chamber Orchestra i to właśnie ten zespół zwrócił się wcześniej do Lutosławskiego z zamówieniem utworu na skrzypce i – właśnie: w tym punkcie istnieje wyraźna różnica między wersją Lutosławskiego i Zukermana.

Kompozytor, opowiadając o okolicznościach powstania Partity, dawał do zrozumienia, że napisał ją na obecną obsadę właściwie w wyniku nieporozumienia, bo orkiestra kameralna zwróciła się do niego z bliżej niesprecyzowanym zamówieniem, a on akurat nosił się z zamiarem skomponowania utworu na skrzypce i orkiestrę. Sporządził już nawet szereg szkiców, gdy okazało się, że w gruncie rzeczy Amerykanie oczekują od niego duetu na skrzypce i fortepian, a nie dzieła orkiestrowego. Niechętnie odłożył więc rozpoczęte szkice i, chociaż nie leżało to w jego planach, zabrał się do utworu na oczekiwaną, dwuosobową obsadę i ukończył go w listopadzie 1984 roku, mniej więcej na sześć tygodni przed ustaloną datą premiery.

Tymczasem Pinchas Zukerman, udzielając wywiadu na temat Partity, twierdził: „Chcieliśmy, by Lutosławski napisał dla nas utwór z orkiestrą, ale nie zdążył go zinstrumentować na czas”.

I oto, jak doszło do tego, że kompozycja dla pary solistów jest rezultatem zamówienia orkiestry.