Wenecja

Od 1930 roku w Wenecji odbywają się festiwale nowoczesnej muzyki. W programie koncertu inaugurującego XXII Festival Internazionale di Musica Contemporanea, 11 września 1959 roku, po raz pierwszy pojawiło się nazwisko Lutosławskiego. Orkiestra teatru La Fenice pod batutą Nino Sanzogno wykonała wówczas Muzykę żałobną i było to oczywiście pierwsze włoskie wykonanie utworu skończonego zaledwie rok wcześniej.

Dwa lata później na wyjątkowo długi, bo prawie 3-tygodniowy XXIV Festiwal, w dodatku po raz pierwszy przeniesiony na wiosnę, zaproszono Orkiestrę Kameralną Filharmonii Krakowskiej. Kierujący nią Andrzej Markowski zapragnął przedstawić festiwalowej publiczności kilka premierowych wykonań i jednym z kompozytorów, do których zwrócił się z prośbą o nową partyturę, był Lutosławski. Tak powstały Gry weneckie – tytułem nawiązujące do miejsca pierwszego wykonania. Koncert odbył się 24 kwietnia 1961 roku w Teatro La Fenice i w historii muzyki XX wieku był to moment pamiętny – chwila narodzin aleatoryzmu kontrolowanego.

Tę nową technikę, w znacznie większym jednak zespole złożonym z chóru i orkiestry, Lutosławski zastosował w kolejnym utworze – Trois poèmes d’Henri Michaux, rozpoczętym wkrótce po powrocie z Wenecji. Premiera Trzech poematów odbyła się w 1963 roku na Biennale nowej muzyki w Zagrzebiu, w samej Wenecji zostały jednak także wkrótce wykonane, jesienią 1964 roku, gdy organizatorzy wrócili do tradycyjnego terminu festiwali. Kompozytor współdyrygował utworem, kierując chórem.

Ostatnią wizytę w Wenecji Danuta i Witold Lutosławscy złożyli z miłej okazji prywatnej. W czerwcu 1993 roku zaprosiła ich Anne-Sophie Mutter, która właśnie tam obchodziła swoje 30. urodziny.