Zurych

W Zurychu studiowali i poznali się rodzice Witolda Lutosławskiego. Ojciec Józef Lutosławski studiował na politechnice. W ogromnym, neoklasycystycznym gmachu tej uczelni mieścił się równie fakultet medyczny uniwersytetu, gdzie jedną z wielu studentek z Europy Wschodniej była Maria Olszewska z Podola. Na zajęcia oboje dojeżdżali Polybahnem – jedyną taką śródmiejską kolejką linowo-terenową w Europie, czynną do dzisiaj.

Witold Lutosławski przyjechał do Zurychu 70 lat później, zaproszony na 70. urodziny dyrygenta Paula Sachera. W kolekcji muzycznych prezentów (przygotowanych na tę uroczystość z inicjatywy Mścisława Rostropowicza) znalazła się jego Wariacja Sacherowska. Okazja ta pozwoliła Lutosławskiemu nawiązać kontakt z Sacherem, dyrygentem i muzykologiem, który wszedłszy w posiadanie ogromnej fortuny koncernu farmaceutycznego Hoffman-LaRoche od lat patronował dawnej i najnowszej muzyce jako najbogatszy prywatny mecenas w Europie.

W styczniu 1986 roku właśnie w Zurychu Paul Sacher zadyrygował jednym z dwóch utworów, które zamówił u Lutosławskiego: Łańcuchem II. Ten Dialog na skrzypce i orkiestrę, jak zatytułował Łańcuch II kompozytor, powstał dla Anne-Sophie Mutter. „W 1985 był to dla mnie ogromny szok, ponieważ nigdy wcześniej nie wykonywałam muzyki współczesnej – wspominała skrzypaczka. – Kiedy dostałam partyturę od Paula Sachera, wydała mi się zbiorem hieroglifów. Propozycja wykonania Łańcucha II schlebiała mi, miałam jednak obawy, czy potrafię tę muzykę zrozumieć, wnieść do niej coś osobistego. Nie tylko zagrać, ale tchnąć w nią życie…”. Wykonanie Łańcucha w Tonhalle odniosło sukces wręcz triumfalny. Utwór ten zapoczątkował też przyjaźń artystyczną między 72-letnim twórcą a 22-letnią gwiazdą wiolinistyki. „To był przełom w moim muzycznym rozwoju”, uważa do dziś Mutter.

Na marzec 1994 roku w Zurychu zaplanowano Tydzień Lutosławskiego. Niestety, kompozytor nie dożył już tego projektu. Nie zdążył też skomponować utworu na stulecie Nowej Tonhalle, a gotów był przyjąć to zamówienie z powodu sentymentu do miasta, w którym młodość spędzili jego rodzice.