Irina Nikolska

Irina Nikolska — rosyjski muzykolog. W latach 1968-1972 studiowała w Instytucie Muzykologii na Uniwersytecie Warszawskim u Zofii Lissy i Michała Bristigera, a następnie w Rosyjskiej Akademii Muzyki im. Gniesinych w Moskwie, gdzie odbyła również studia doktoranckie. Pracuje w Państwowym Instytucie Sztuki w Moskwie. Wiele prac poświęciła muzyce polskiej, jest autorką książki Od Szymanowskiego do Lutosławskiego i Pendereckiego (Moskwa, 1990) za którą otrzymała nagrodę Związku Kompozytorów Rosyjskich. Stypendium Fundacji Paula Sachera umożliwiło jej pracę nad spuścizną Witolda Lutosławskiego. Współpracuje z Instytutem Polskim w Moskwie, prowadzi w Rosyjskim Radiu audycje poświęcone muzyce polskiej.

Witolda Lutosławskiego Irina Nikolska poznała w 1969 roku, gdy pisała pracę na temat jego Melodii ludowych. Wspomina: „Lutosławski potrafił sprawić, by rozmówca poczuł się rozluźniony, uwolnić go od poczucia skrępowania. To było jedno z moich najmocniejszych wrażeń po pierwszym spotkaniu. Zanim przeszliśmy do Melodii ludowych, znalazło się mnóstwo tematów, które były dla kompozytora ciekawe. Zapamiętałam, że wypytywał o wykształcenie muzyczne w ZSRR, o program kształcenia muzykologów i kompozytorów. Interesował się nowościami literatury rosyjskiej, zachwycał się przeczytanym niedawno po polsku Mistrzem i Małgorzatą Bułhakowa. To zainteresowanie kulturą rosyjską zdziwiło mnie, ale i ucieszyło. Później dowiedziałam się od Witolda, że w tym czasie pisał swój Koncert wiolonczelowy dla Rostropowicza, był zafascynowany wybitną osobowością tego artysty, zachwycał się humorem rosyjskim.”

Bliska znajomość Iriny Nikolskiej z Witoldem i Danutą Lutosławskimi pogłębiała się w czasie licznych spotkań zarówno w Polsce, jak i podczas wizyt kompozytora w Związku Radzieckim, często przy okazji wykonań jego nowych dzieł. Zachwycała się małżeństwem Lutosławskich: „Przypominali parę łabędzi, które nie mogą żyć jeden bez drugiego.”

„Los obdarzył mnie szczęściem bliskiej przyjaźni z wielkim człowiekiem. Było to najważniejsze twórcze spotkanie w moim życiu. Istnieje piękno absolutne i doskonałe, a ja wiem, że jest w nim muzyka Lutosławskiego, oczyszczająca ze wszystkich marności tego świata” – wyznaje Nikolska we wstępie do swej książki o kompozytorze. Zawiera ona zapis rozmów z Witoldem Lutosławskim, wydanych po rosyjsku, po angielsku i po polsku p.t. Muzyka to nie tylko dźwięki.

24 stycznia 2013 roku Irina Nikolska została odznaczona medalem stulecia urodzin Witolda Lutosławskiego. (kt)