Kompozytorzy / Witold Lutosławski / Katalog osób

Bogusław Schaeffer

Bogusław Schaeffer (ur. 1929) – kompozytor, muzykolog, dramaturg, grafik i pedagog, dziennikarz muzyczny. W latach 1946–1949 uczył się gry na skrzypcach i teorii muzyki w Opolu. Następnie w latach 1949–1953 studiował kompozycję u Artura Malawskiego w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie. Jednocześnie w 1949 podjął studia muzykologiczne pod kierunkiem Zdzisława Jachimeckiego na Uniwersytecie Jagiellońskim (praca dyplomowa o Witoldzie Lutosławskim 1953). Edukację muzyczną uzupełniał w 1959 u Luigiego Nono. Po ukończeniu nauki zajmował się nie tylko kompozycją, ale także muzykologią.

W latach 1952–1957 pracował w dziale muzycznym Polskiego Radia w Krakowie, w 1953 – w Polskim Wydawnictwie Muzycznym, w 1957 – jako zastępca redaktora naczelnego „Ruchu Muzycznego”, w latach 1954–1958 – jako wykładowca w Instytucie Muzykologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Od 1963 do 1998 prowadził klasę kompozycji w Akademii Muzycznej w Krakowie (w 1989 otrzymał tytuł profesora). W 1965 podjął współpracę ze Studiem Eksperymentalnym Polskiego Radia w Warszawie, gdzie powstają jego kompozycje elektroniczne. W latach 1967–1973 był redaktorem naczelnym periodyku „Forum Musicum”. W 1970 otrzymał tytuł doktora nauk filozoficznych na Uniwersytecie Warszawskim. W latach 1986-2002 wykładał kompozycję w Hochschule für Musik und darstellende Kunst „Mozarteum” w Salzburgu, prowadził także kursy z zakresu współczesnej kompozycji, m.in. w Toruniu, Warszawie, Krakowie, Salzburgu, Karlsruhe, Middelburgu, Yorku, Utrechcie i Schwarzu.

W latach 1956–1992 pisał książki (m.in. „Klasycy dodekafonii”, „Wstęp do kompozycji” – unikatowy podręcznik dla adeptów kompozycji, „Leksykon kompozytorów XX wieku” - 2 tomy, „Kompozytorzy XX wieku”), eseje, artykuły z zakresu muzyki współczesnej, studia i prace z zakresu filozofii. Jest też autorem 3 zarysów historii muzyki. W latach 60. i 70. tworzył grafiki, w różnym stopniu związane z muzyką, które wystawiane były w galeriach sztuki w Europie i Stanach Zjednoczonych.

Bogusław Schaeffer od 1955 zajmuje się także dramatopisarstwem. Od 1980 napisał ponad 40 sztuk teatralnych (kilka z nich wyreżyserował), które zostały przetłumaczone na 17 języków. W 1990 założył w Salzburgu własne wydawnictwo – Collsch Edition. Dramatopisarstwo Schaeffera nawiązuje do muzycznej tematyki. Jego sztuki to teatralne partytury na wzór partytur muzycznych, w których autor snuje refleksje nad naturą teatru i aktorskiego przeobrażenia. Debiutował sztuką „Webern” poświęconą genialnemu kompozytorowi austriackiemu. Do najbardziej znanych i najczęściej wystawianych dramatów Schaeffera należą: „Scenariusz dla nie istniejącego, lecz możliwego aktora instrumentalnego” (1963), cykl „Audiencje” (1964), „Kwartet dla czterech aktorów” (1966), „Kaczo” (1987), „Próby” (1989), „Tutam” (1991), „Gdyby” (1993).

Zdobył nagrody na wielu konkursach kompozytorskich: w 1959 - na Konkursie im. Grzegorza Fitelberga za „Monosonatę” na 6 kwartetów smyczkowych (1959) i „Quattro movimenti” na fortepian i orkiestrę (1957), w 1962 – na Konkursie im. Artura Malawskiego za „Musica IPSA” na orkiestrę niskich instrumentów (1962) i „Cztery utwory na trio smyczkowe” (1962), a w 1964 – na wspomnianym już Konkursie im. Grzegorza Fitelberga za „Małą symfonię (Sculturę)” (1960) i za „Collage and Form” na ośmiu muzyków jazzowych i orkiestrę (1963). W 1987 na Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych we Wrocławiu otrzymał nagrodę za twórczość dramaturgiczną. Ponadto został uhonorowany: Nagrodą Ministra Kultury i Sztuki (1971, 1972, 1980, 2001), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1972), Nagrodą Związku Kompozytorów Polskich (1977), Nagrodą miasta Krakowa (1977), Nagrodą Fundacji im. Alfreda Jurzykowskiego w Nowym Jorku (1999).

Od 1964 jest członkiem Stowarzyszenia Artystycznego „Grupa Krakowska”. Jest członkiem honorowym Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej (od 2000) i Związku Kompozytorów Polskich (od 2003). W 1999 odbyło się Międzynarodowe Sympozjum Naukowe zorganizowane przez Uniwersytet Jagielloński, poświęcone jego twórczości kompozytorskiej, dramaturgicznej i graficznej, połączone z koncertem monograficznym i wystawieniem sztuk teatralnych.

Bogusław Schaeffer (ur. 1929) – kompozytor, muzykolog, dramaturg, grafik i pedagog, dziennikarz muzyczny. W latach 1946–1949 uczył się gry na skrzypcach i teorii muzyki w Opolu. Następnie w latach 1949-53 studiował kompozycję u Artura Malawskiego w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie. Jednocześnie w 1949 podjął studia muzykologiczne pod kierunkiem Zdzisława Jachimeckiego na Uniwersytecie Jagiellońskim (praca dyplomowa o Witoldzie Lutosławskim 1953). Edukację muzyczną uzupełniał w 1959 u Luigiego Nono. Po ukończeniu nauki zajmował się nie tylko kompozycją, ale także muzykologią.

W latach 1952–1957 pracował w dziale muzycznym Polskiego Radia w Krakowie, w 1953 – w Polskim Wydawnictwie Muzycznym, w 1957 – jako zastępca redaktora naczelnego „Ruchu Muzycznego”, w latach 1954–1958 – jako wykładowca w Instytucie Muzykologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Od 1963 do 1998 prowadził klasę kompozycji w Akademii Muzycznej w Krakowie (w 1989 otrzymał tytuł profesora). W 1965 podjął współpracę ze Studiem Eksperymentalnym Polskiego Radia w Warszawie, gdzie powstają jego kompozycje elektroniczne. W latach 1967–1973 był redaktorem naczelnym periodyku „Forum Musicum”. W 1970 otrzymał tytuł doktora nauk filozoficznych na Uniwersytecie Warszawskim. W latach 1986-2002 wykładał kompozycję w Hochschule für Musik und darstellende Kunst „Mozarteum” w Salzburgu, prowadził także kursy z zakresu współczesnej kompozycji, m.in. w Toruniu, Warszawie, Krakowie, Salzburgu, Karlsruhe, Middelburgu, Yorku, Utrechcie i Schwarzu.

W latach 1956–1992 pisał książki (m.in. „Klasycy dodekafonii”, „Wstęp do kompozycji” – unikatowy podręcznik dla adeptów kompozycji, „Leksykon kompozytorów XX wieku” - 2 tomy, „Kompozytorzy XX wieku”), eseje, artykuły z zakresu muzyki współczesnej, studia i prace z zakresu filozofii. Jest też autorem 3 zarysów historii muzyki. W latach 60. i 70. tworzył grafiki, w różnym stopniu związane z muzyką, które wystawiane były w galeriach sztuki w Europie i Stanach Zjednoczonych.

Bogusław Schaeffer od 1955 zajmuje się także dramatopisarstwem. Od 1980 napisał ponad 40 sztuk teatralnych (kilka z nich wyreżyserował), które zostały przetłumaczone na 17 języków. W 1990 założył w Salzburgu własne wydawnictwo – Collsch Edition. Dramatopisarstwo Schaeffera nawiązuje do muzycznej tematyki. Jego sztuki to teatralne partytury na wzór partytur muzycznych, w których autor snuje refleksje nad naturą teatru i aktorskiego przeobrażenia. Debiutował sztuką „Webern” poświęconą genialnemu kompozytorowi austriackiemu. Do najbardziej znanych i najczęściej wystawianych dramatów Schaeffera należą: „Scenariusz dla nie istniejącego, lecz możliwego aktora instrumentalnego” (1963), cykl „Audiencje” (1964), „Kwartet dla czterech aktorów” (1966), „Kaczo” (1987), „Próby” (1989), „Tutam” (1991), „Gdyby” (1993).

Zdobył nagrody na wielu konkursach kompozytorskich: w 1959 - na Konkursie im. Grzegorza Fitelberga za „Monosonatę” na 6 kwartetów smyczkowych (1959) i „Quattro movimenti” na fortepian i orkiestrę (1957), w 1962 – na Konkursie im. Artura Malawskiego za „Musica IPSA” na orkiestrę niskich instrumentów (1962) i „Cztery utwory na trio smyczkowe” (1962), a w 1964 – na wspomnianym już Konkursie im. Grzegorza Fitelberga za „Małą symfonię (Sculturę)” (1960) i za „Collage and Form” na ośmiu muzyków jazzowych i orkiestrę (1963). W 1987 na Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych we Wrocławiu otrzymał nagrodę za twórczość dramaturgiczną. Ponadto został uhonorowany: Nagrodą Ministra Kultury i Sztuki (1971, 1972, 1980, 2001), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1972), Nagrodą Związku Kompozytorów Polskich (1977), Nagrodą miasta Krakowa (1977), Nagrodą Fundacji im. Alfreda Jurzykowskiego w Nowym Jorku (1999).

Od 1964 jest członkiem Stowarzyszenia Artystycznego „Grupa Krakowska”. Jest członkiem honorowym Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej (od 2000) i Związku Kompozytorów Polskich (od 2003). W 1999 odbyło się Międzynarodowe Sympozjum Naukowe zorganizowane przez Uniwersytet Jagielloński, poświęcone jego twórczości kompozytorskiej, dramaturgicznej i graficznej, połączone z koncertem monograficznym i wystawieniem sztuk teatralnych.