Berthold Lehmann

Niemiecki dyrygent, ur. 1908, zm. 1996, syn wybitnego poety Wilhelma Lehmanna. Znaczny wpływ na kształtowanie się jego osobowości wywarli Wilhelm Furtwängler oraz August Halm, teoretyk muzyki, entuzjasta Brucknera. Lehmann rozpoczął karierę w 1927 r. w teatrze w Wiesbaden, wielokrotnie występował z Filharmonikami Berlińskimi. W 1949 roku został generalnym dyrektorem muzycznym miasta Hagen w Zagłębiu Ruhry, gdzie działała niezbyt duża orkiestra operowa, i pozostawał na tym stanowisku do r. 1970. Lehmann znacznie ożywił działalność zespołu, wykonując m. in. dzieła współczesne, powołał organizowane do dziś Hagener Musiktage.

Lehman wcześnie poznał twórczość Witolda Lutosławskiego i stał się jednym z pierwszych jej propagatorów w Niemczech, wielokrotnie wykonywał jego utwory. Najważniejszym momentem ich współpracy było zamówienie w 1962 r. nowego utworu dla orkiestry. W rezultacie powstała partytura Livre pour orchestre, dedykowana dyrygentowi. Utwór został wykonany po raz pierwszy pod jego batutą 18 listopada 1968 r. w ramach Musiktage.

Witold Lutosławski wspomina w rozmowie z Zofią Owińską: „Berthold Lehmann jest w moim życiu dosyć szczególną postacią. [...] Zaprosił mnie do Hagen, bym powiedział kilka słów przed koncertem dla studentów, na którym jednym z utworów miały być Gry weneckie. Potem postarał się o to, by zamówić u mnie utwór dla orkiestry. I to było Livre pour orchestre. Lehmann dokonał pierwszego wykonania tego utworu, z wielką starannością i z olbrzymim nakładem pracy, choć nie było to wykonanie, jakiego by można było sobie życzyć, bo to zbyt skromna orkiestra. Ostatnio Lehmann obchodził jakąś rocznicę i nawet chciał, żebym przyjechał i dyrygował moją III Symfonią, którą on już jako mocno starszy pan prowadził, choć ja tego wykonania nie słyszałem."

Livre pour orchestre nadal zajmuje honorowe miejsce w repertuarze orkiestry w Hagen; panuje przekonanie, że współpraca zespołu z Witoldem Lutosławskim podniosła miasto do rangi liczącego się ośrodka muzycznego. (kt)